Ewaluacja • Rodzaje

    Ewaluacja w edukacji to wartościowanie procesów służące ich ulepszaniu


Ewaluacja jest relatywnym wartościowaniem kontekstowym w procesie całościowego ujmowania zjawisk, prowadzącym do: diagnozowania jakości, wyszczególniania właściwości i zależności, doskonalenia oddziaływań oraz formowania przemian na podstawie interpretacji wielu danych źródłowych oraz badań dystansowych i analiz. W oświacie kryteria wartościowania wynikają z założeń strategii edukacyjnej i norm populacyjnych. Pobierz pełen opis konkretnego zastosowania.

Ewaluacja wstępna (ex-ante)

Ewaluacja wstępnaTen rodzaj ewaluacji przeprowadza się na etapie projektowania procesu, przed jego realizacją. Głównym celem jest osąd trafności planowanej strategii w kontekście potrzeb i możliwości. W edukacji analizuje się opis programu nauczania i ocenia szansę osiągania założonych celów. Opiniowana jest wartość konspektów zajęć i materiałów dydaktycznych: treści, metod, środków.
Wartościowanie poprzedzające
O wartości programu orzeka się pod kątem jego potencjalnej przydatności do ulepszania stanu dotychczasowego. Przewiduje się różne czynniki interweniujące, uwarunkowania środowiskowe, wersje oddziaływań i możliwe efekty.

Ewaluacja formatywna (on-going)

Ewaluacja formatywna Ten rodzaj ewaluacji prowadzi się systematycznie w trakcie realizacji zaplanowanego procesu. Celem jest ocena funkcjonowania strategii w naturalnych warunkach i jej bieżąca optymalizacja. W edukacji bada się rzeczywisty proces nauczania-uczenia się co do realizacji wytyczonych zadań. Weryfikuje się i doskonali program, jakość oddziaływań oraz użytkową przydatność materiałów.
Wartościowanie bieżące
O wartości programu świadczy empiryczna funkcjonalność i na tej podstawie formułuje się zalecenia optymalizacyjne. W trwającym procesie na bieżąco modyfikuje się działania, doskonali metody, ulepsza treści i materiały.

Ewaluacja konkluzywna (ex-post)

Ewaluacja konkluzywnaTen rodzaj ewaluacji przeprowadza się po całkowitym zrealizowaniu zaplanowanego procesu. Celem jest kompleksowa ocena trafności, użyteczności, skuteczności i efektywności strategii. W edukacji analizuje się zjawiska zaobserwowane podczas empirycznej weryfikacji programu. Opiniuje się wartość strategii nauczania w świetle jakości zachodzących procesów uczenia się.
Wartościowanie podsumowujące
O wartości programu świadczy rzeczywista skuteczność oddziaływań, osiąganie wytyczonych celów i trwałość efektów. Wskazuje się czynniki warunkujące efekty oraz formułuje zalecenia do właściwej interpretacji i realizacji programu.